Bayburt’un tarihi değerlerinin ortaya çıkarılması adına Bayburt Belediyesi tarafından düzenlenen Tarihi Bayburt Evleri 1. Çalıştayı Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş tarafından okunan sonuç bildirgesi ile sona erdi.

Bayburt Belediye Başkanı Mete Memiş, Vali Yardımcısı Mutlu Almalı, İl Genel Meclisi Başkanı Yusuf Elçi, belediye meclis üyeleri ve çalıştaya katılan akademisyenlerin hazır bulunduğu bir toplantıyla açıklanan sonuç bildirgesinde yer alan tespit ve öneriler şöyle;

Tarihi Bayburt Evleri 1. Çalıştayı Sonuç Bildirgesi (5-7 Ocak 2018)

Tespitler:

1. Bayburt, Erzurum Trabzon ipek yolu üzerinde önemli bir kültür ve ticaret merkezidir.
2. Bayburt Geleneksel Evleri’ni plan tipolojisi bakımından incelediğimizde bu evlerin bölgeyi etkileyen ve uzun süren soğuk kış mevsimi nedeniyle Geleneksel Türk Evleri’nin sofalı plan tipinden farklı bir plan şemasıyla inşa edildikleri gözlenmektedir. Yöresel adı ‘’yer evi’’ olan tandır evi(mutfak) bu evlerin plan tipolojisinin oluşturulmasında rol oynayan en önemli mekândır. Evin odak noktasını oluşturan bu mekân avluya bağlı olarak evdeki bütün mekânların örgütlenmesinde düzenleyici ve yönlendirici rol oynar.
3. Bayburt geleneksel evlerini plan şemaları bakımından incelediğimizde üç grupta toplaya biliyoruz;

a-selamlıklı tip

b-selamlığı olmayan tip

c-karma tip veya ekleşik tip

4. Bayburt’un Geleneksel Evleri arasında 20. Yüzyıl başlarına tarihlendirdiğimiz az sayıda ve tam gelişmediği gözlenebilen ‘’iç sofalı’’ diye nitelendirebileceğimiz ‘’karnıyarık plan tipindeki evlere de rastlanmaktadır.
5. Bayburt kent merkezinde 157 tescilli kültür varlığının 55 tanesini tarihi Bayburt evleri oluşturmaktadır. Bu evlerin çoğunluğu, kaderine terk edilmiş ve çok hasarlı durumdadır.
6. Bayburt Kenti’nin ilk imar planı Cumhuriyet döneminde 1930 lu yıllarda yapılmıştır. Eski fotoğraflardan anlaşıldığı kadarıyla tarihi kent dokusunun, 1930’lu yıllara kadar muhafaza edildiği görülmektedir.
7. Tek yapı ölçeğinde tescilleme çalışmalarının geç başlaması, Koruma amaçlı imar planının oluşmamasına sebep teşkil etmiştir.

Öneriler:            

1. Şehir merkezindeki mevcut 55 tane geleneksel evin ivedilikle belgelenmesi (fotoğraf ve video çekimleriyle) ve üstün kalitede yayına dönüştürülmesi gerekmektedir.
2. Proje çalışmaları için devlet, özel sektör ve uluslararası kurumlardan sağlanacak destekler araştırmalıdır.
3. Belediye bünyesinde projelerin kolaylıkla yürütülebilmesi teknik takip bürosu kurularak işlemlerin hızlandırılması sağlanmalıdır.
4. İlde bu yapılara ait restorasyon uygulamalarının sağlıklı ve doğru bir şekilde yürültülmesini sağlayacak Koruma Uygulama Bürosu (KUDEB) oluşturulmalıdır.
5. Projenin uygulama aşamasında mal sahipleri o çevrede yaşayanlar ve kamuoyu oluşturucu unsurlarla kişilerle ilişkiler geliştirilerek çözüm ortağı olarak projenin bir parçası haline getirilmelidir. Bu konuda ilgililerle doğrudan bir iletişim kanalı kurulmalıdır.
6. Belediye tarafından 2. Tarihi Bayburt evleri toplantısının yapılacağı tarihin şimdiden belirlenerek 1. toplantıda alınan kararların değerlendirilmesi ve yeni yol haritasının oluşturulması konuları tarafımızdan önerilmektedir.